Sprečimo prodaju Memorijalnog kompleksa „Boško Buha“

Poštovani gospodine Mandiću, (ispred Muzeja u Prijepolju), poštovani predsedniče Opštine Prijepolje, gospodine Zindoviću, i poštovana stečajna upravo PUTNIK PRIJEPOLJE u čijem se vlasništvu nalazi kompleks „Boško Buha“, obraćamo vam se povodom oglašene prodaje objekata i zemljišta u sklopu Memorijalnog kompleksa „Boško Buha“ na Jabuci kod Prijepolja.

Mi smo grupa ljudi koja godinama radi sa decom i mladima, kao i za decu i mlade kroz razlicite programe, mi smo oni koji rade u obrazovanju, prosveti, kulturi, nauci, privredi. Mi smo pre svega savesni građani iz Srbije i regiona. U više navrata vodili smo decu iz čitavog današnjeg regiona, nekadasnje SFRJ, u dečji dom „Bosko Buha“ kod Prijepolja. Kao što znate, na ovom mestu realizovani su brojni edukativni i stvaralački programi koj su imali nemerljiv uticaj na sazrevanje i razvoj brojnih generacija.

Okruženje u kome smo radili doprinosilo je stvaralačkoj i podržavajućoj atmosferi i mnoga prijateljstva između dece iz različitih sredina, razvila su se i održala zahvaljujući školama u prirodi i kampovima koji su se održavali na Jabuci.

ISTORIJSKI ZNAČAJ Smrt najmlađih predstavljala je teško nasleđe Drugog svetskog rata. Prema popisu iz 1948. godine deca do 14 godina starosti činila su skoro 33 % svih građana Jugoslavije. U godinama posle Drugog svetskog rata jugoslovenska država se intenzivno služila predstavom deteta žrtve rata kako bi jasnije pozicionirala ulogu najmlađeg građanina u novoj državi. Jedno od najprisutnijih lica detinjstva u prvim godinama posle rata bilo je lice deteta borca. Sa jedne strane ono je pripadalo korpusu žrtava svih uzrasta koji su se borili za slobodu jer je je jedna od osnovnih odlika antifašističke kulture sećanja koja je negovana u Jugoslaviji i Evropi posle Drugog svetskog rata bilo odavanje počasti aktivnim borcima u borbi protiv fašizma.

Sa druge strane, ono je eksplicitno trebalo da afirmiše dečiju žrtvu koja je pala kao aktivan borac za slobodu legitimišući na taj način decu kao društvenu grupu koja u godinama posle rata moraju imati aktivnu ulogu u procesu izgradnje novog društva. Upravo zbog toga najmlađi nosilac Ordena narodnog heroja u Jugoslaviji je bio Boško Buha, sedamnaestogodišnji dečak, učesnik Narodnooslobodilačke borbe koji je poginuo na Jabuci kod Prijepolja 1943. godine baš na mestu na kom se nalazi Memorijal. Izgradnja memorijalnog kompleksa na Jabuci kod Prijepolja počela je 1964. godine. Memorijalni kompleks „Boško Buha“ koga sačinjavaju: kameni beleg sa natpisom: „Ovde je 1943. godine poginuo pionir, borac i narodni heroj Boško Buha“, sedamnaest borova koji su posađeni na mestu njegove pogibije, bronzana figura dečaka-borca sa puškom i knjigom, osam bronzanih spomen bista jugoslovenskih pionira-partizana od kojih je većina posthumno odlikovana Ordenom narodnog heroja (Lepa Radić, Vera Miščević, Mate Blažina, Sava Jovanović Sirogojno), Dom kulture, Dom pionira i omladine Jugoslavije i Spomen dom „Boško Buha“ jedinstven je memorijal ne samo na području Republike Srbije već i na prostoru čitave biivše Jugoslavije pa i šire jer ukazuje na značaj koji imaju deca kao društvena grupa u izgradnji čitave zajednice. Memorijal „Boško Buha“ jedinstven je i po tome što su ga izgradila upravo deca. Sredstava za izgradnju Memorijala prikupljena su od tzv „pionirskog dinara“. Spomenik Bošku Buhi koj je otkriven 27. septebra 1970. godine, idejno je rešenje devojčice Jadranke Berić iz Gornjeg Milanovca koja je zajedno sa šest hiljada šezdeset devet pionira iz cele Jugoslavije učestvovala na konkursu: Kako zamišljam spomenik Bošku Buhi.

Na žalost, ovaj dom nikada nije stigao na red za renoviranje, i tako su njegove aktivnosti vremenom ugašene. Sa druge strane, zgrada se nalazi u lošem stanju, ali nije devastirana i mogla bi da se obnovi uz materijalna ulaganja. Podsećamo vas i na ono sto je takođe poznato, da su finansiranje objekta doslovno snosila deca iz nekadašnje SFRJ šaljući priloge, kako bi se podigao objekat gde bi se realizovale rekreativne nastave, škole u prirodi, letovanja i zimovanja. To je bio takozvani pionirski dinar. Ovaj objekat, stoga, namenjen je deci i pripada im. Mi naravno znamo da ne možemo sprečiti i onemoguciti prodaju i rasprodaju svega što jeste (i nije) za prodaju, najčešće u bescenje, ali molimo vas i apelujemo na vas da iskoristite svoj uticaj i poziciju i izuzmete ovaj objekat i njegovu okolinu od prodaje, kako bismo ga zajedničkim snagama sačuvali, renovirali i osposobili da bude ono čemu je namenje – prostor za igru, učenje, kreativne i stvaralačke aktivnosti, druženje i zdravo odrastanje naše dece kojima je danas to, više nego ikada ranije, neophodno. Rasprodaja pionirskog muzeja i doma „Bosko Buha“ na Jabuci nije samo prodaja fizičkog objekta – zgrade, to bi bila rasprodaja plemenitih ideja pacifizma, antifašizma i borbe za pravdu i jednakost. Unapred vam najlepše zahvaljujemo što ćete pročitati i razmotriti ovaj apel. Ivana Bogićević Leko, dramska pedagoškinja Dr Sanja Petrović Todosijević, istoričarka, Institut za noviju istoriju Srbije, Centar za jugoslovenske studije

Ivana Bogićević Leko    Kontaktirajte autora peticije