I GACKO ŽELI DA DIŠE: PETICIJA ZA HITNO SMANJENJE NIVOA ZAGAĐENJA VAZDUHA U GACKU

Mi, stanovnici opštine Gacko, obraćamo se upravi Rudnika i Termoelektrane Gacko, resornom ministarstvu i nadležnim inspekcijskim organima povodom ekstremnog povećanja zagađenja vazduha zabilježenog u posljednjim danima u našoj opštini.

Naime, prema podacima renomiranih sajtova iqair.com i weather.com, koncentracija PM 2.5 čestica u našoj opštini prelazila je vrijednost od 400 µg/m3, dok je indeks kvaliteta vazduha dostizao nivoe preko 600, što prema prihvaćenim kriterijumima Svjetske zdravstvene organizacije predstavlja ozbiljnu i neposrednu prijetnju po zdravlje lokalnog stanovništva. Zagađenje vazduha na tom nivou, zbog prodora PM čestica u krvotok i pluća, a naročito kod djece,  hroničnih bolesnika i starije populacije, pored neminovnih posljedica po kardiovaskularni i respiratorni sistem, može negativno uticati i na placentarni i fetalni razvoj i negativno se odraziti na zdravlje trudnica, fetusa i novorođenčadi.

Iako norme pozitivnog zakonodavstva Republike Srpske, konkretno Zakona o zaštiti životne sredine i Zakona o zaštiti vazduha Republike Srpske nalažu hitnu i neodložnu reakciju pravnih subjekata u navedenim okolnostima kako bi nivo zagađenja i emisija gasova bili smanjeni na najmanju moguću mjeru, svjedoci smo da je bilo kakav akt kojim bi se pokazala zainteresovanost za rješavanje navedenog problema, izostao. 

Smatramo da prisutni nivo zagađenja predstavlja stanje ekološke i zdravstvene ugroženosti cjelokupnog stanovništva i zahtijeva hitnu reakciju, te zbog svega navedenog, tražimo od nadležnih:

1. Hitno preduzimanje mjera za gašenje i inertizaciju zapaljenih dijelova deponije uz konsultaciju sa stručnim organima i pojedincima iz zemlje i regiona 

2. Privremeno zvanično proglašenje stanja povećanosti zagađenja vazduha i jasno informisanje i izdavanje uputstava stanovništvu o preporučenim mjerama zaštite zdravlja

3. Javnu i transparentnu objavu svih relevantnih podataka o mjerenju kvaliteta vazduha, uključujući: 

-koncentraciju PM 2.5 i PM 10 čestica

-vremenske intervale mjerenja

-poređenje sa dozvoljenim i referentnim vrijednostima

4. Uključivanje nadležnog ministarstva i inspekcijskih organa, radi procjene odgovornosti, kontrole sprovedenih mjera i zaštite prava građana na zdravu životnu sredinu kao fundamentalnog ustavnog prava svakog čovjeka

5. Izradu i javnu prezentaciju Plana upravljanja deponijama, uključujući kontinuirani nadzor temperature i gasnih emisija za budući period.

U potpunosti svjesni činjenice da je RiTE Gacko primarni adut egzistencije lokalnog stanovništva u ekonomskom smislu, važan privredni gigant za Republiku Srpsku, koji mora i treba nesmetano raditi, zahtijevamo pristupanje problemu zagađenja sa punom ozbiljnošću, stručnošću i odgovornošću, kako zdravlje Gačana u budućnosti ne bi bilo podređeno tehničkim i organizacionim propustima. 

Pitanje zagađenja nije pitanje politike niti podjela, već pitanje života i zdravlja nas i naše djece, a na dugoročnom planu i pitanje opstanka naše lokalne zajednice.

Miloš Šupić    Kontaktirajte autora peticije